ثبت رسیدن سار صورتی به گنبد کاووس در اردیبهشت 1402

ثبت مهاجرت گونه‌ها

Records of migration of species

ثبت رسیدن سار صورتی به گنبد کاووس در اردیبهشت 1402

Record of arrival of Rosy Starling to Gonbad-e Kavus in April 2023

 

چکیده این ثبت:

نام گونه: سار صورتی Pastor roseus

شمار پرنده: 1000 فرد

مکان پایش: شهر گنبد کاووس

استان: گلستان

دوره پایش: از 10 فروردین تا 6 اردیبهشت 1402

نخستین روز رسیدن: 6 اردیبهشت 1402

پایشگران: آقای محمدقربان کنعانی

Species: Rosy Starling Pastor roseus

No. of individuals: 1000 individuals

Monitoring place: Gonbad-e Kavus city

Province: Golestan

Monitoring period: From 29 March to 25 April 2023

Arrival date: 25 April 2023

Observers: Mohammad-Ghorban Kanani

ثبت نخستین روز رسیدن کوکوی معمولی به گنبد کاووس در اردیبهشت 1402

ثبت مهاجرت گونه‌ها

Records of migration of species

ثبت نخستین روز رسیدن کوکوی معمولی به گنبد کاووس در اردیبهشت 1402

Record of arrival of Common Cuckoo to Gonbad in April 2023

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کوکوی معمولی Cuculus canorus

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: روستای قراول تپه،  گنبد کاووس

استان: گلستان

دوره پایش: 10 فروردین تا 7 اردیبهشت 1402

نخستین روز رسیدن: 7 اردیبهشت 1402

پایشگران: آقای محمدقربان کنعانی

Species: Common Cuckoo Cuculus canorus

No. of individuals: one individual

Monitoring place: Qaravol-Tappeh, Gonbad

Province: Golestan

Monitoring period: From 29 March to 26 April 2023

Arrival date: 26 April 2023

Observers: Mohammad-Ghorban Kanani

ثبت نخستین روز رسیدن مگس گیر سینه سرخ به گنبد در فروردین 1402

ثبت مهاجرت گونه‌ها

Records of migration of species

ثبت نخستین روز رسیدن مگس گیر سینه سرخ به گنبد در فروردین 1402

Record of arrival date of Red-breasted Flycatcher to Gonbad in April 2023

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: مگس‌گیر سینه‌سرخ Ficedula parva

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: شمال گنبد کاووس

استان: گلستان

دوره پایش: از 10 تا 26 فروردین 1402

نخستین روز رسیدن: 26 فروردین 1402

پایشگر: آقای محمدقربان کنعانی

Species: Red-breasted Flycatcher Ficedula parva

No. of individuals: one individual

Monitoring place: North of Gonbad-e Kavus

Province: Golestan

Monitoring period: From 29 March to 15 April 2023

Arrival date: 15 April 2023

Observers: Mohammad-Ghorban Kanani

ثبت نخستین روز رسیدن سبزقبای اروپایی به گنبد کاووس در فروردین 1402

ثبت مهاجرت گونه‌ها

Records of migration of species

ثبت نخستین روز رسیدن سبزقبای اروپایی به گنبد کاووس در فروردین 1402

Record of arrival of European Roller to Gonbad in April 2023

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سبزقبای اروپایی Coracias garrulus

شمار پرنده: 2 فرد

مکان پایش: جاده خط آلمان - تقاطع حالی آخوند، گنبد کاووس

استان: گلستان

دوره پایش: از 10 تا 29 فروردین 1402

نخستین روز رسیدن: 29 فروردین 1402

پایشگران: آقای محمدقربان کنعانی

Species: European Roller Coracias garrulus

No. of individuals: 2 individuals

Monitoring place: Alman road- Hali Akhund cross, Gonbad-e Kavus

Province: Golestan

Monitoring period: From 29 March to 17 April 2023

Arrival date: 17 April 2023

Observers: Mohammad-Ghorban Kanani

ثبت نخستین روز رسیدن زنبورخوار اروپایی به گنبد در فروردین 1402

ثبت مهاجرت گونه‌ها

Records of migration of species

ثبت نخستین روز رسیدن زنبورخوار اروپایی به گنبد در فروردین 1402

Record of arrival of European Bee-eater to Gonbad in April 2023

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: زنبورخوار اروپایی Merops apiaster

شمار پرنده: 7 فرد

مکان پایش: گنبد

استان: گلستان

دوره پایش: از 10 تا 23 فروردین 1402

نخستین روز رسیدن: 23 فروردین 1402

پایشگران: آقای محمدقربان کنعانی

Species: European Bee-eater Merops apiaster

No. of individuals: 7 individuals

Monitoring place: Gonbad

Province: Golestan

Monitoring period: From 29 March to 11 April 2023

Arrival date: 11 April 2023

Observers: Mohammad-Ghorban Kanani

دلیل تغییر نام فارسی سنگ چشم دمگاه بلوطی به سنگ چشم دم دراز

دلیل تغییر نام فارسی سنگ چشم دمگاه حنایی به سنگ چشم دم دراز

Persian name of Long-tailed Shrike

 

یکی از گونه‌های پرندگان ایران، سنگ‌چشم دم‌دراز (دمگاه‌حنایی) Lanius schach است. همان‌طور که می‌دانیم در سال‌های گذشته، نام فارسی سنگ‌چشم دمگاه‌حنایی به سنگ‌چشم دم‌دراز تغییر کرده است. اما دلیل این تغییر چه بوده است؟

نگاهی به فهرست‌های پرندگان ایران، نشان می‌دهد که نام انگلیسی این گونه در فهرست جرویس رید (1337)، Black-backed Shrike و با نام فارسی سرسیاه به کار رفت که اکنون به عنوان زیرگونه هیمالیایی (L. s. tricolor) این گونه به شمار می‌رود. سپس در کتاب اسکات و همکاران (1354) با نام فارسی سنگ‌چشم دمگاه‌حنایی و نام انگلیسی Long-tailed Shrike و نام دوم Rufous-backed Shrike به کار رفت که این نام فارسی اشاره به نام انگلیسی دوم این گونه یعنی Rufous-backed Shrike داشت. این نام انگلیسی دوم در کتاب‌های ادهمی (1384)، اسکات و ادهمی (2006)، منصوری (1379، 1387، 1393)، کابلی و همکاران (1395) و خالقی‌زاده و همکاران (2017) نیز به کار رفته بود.

اما شاید دلیل اصلی و محکم در پرهیز از کاربرد نام Rufous-backed Shrike و نام فارسی سنگ‌چشم دمگاه‌حنایی را در وجود گونه‌ای دیگر به نام Bay-backed Shrike  با نام فارسی سنگ‌چشم پشت‌بلوطی جستجو کرد. به دلیل نزدیکی دو رنگ حنایی و بلوطی و نیز اینکه جایگاه مکانی این رنگِ ویژه در نام انگلیسی این دو گونه یکسان و در نام فارسی نزدیک به هم بودند، سبب شد تا همانند گذشته، نام فارسی سنگ‌چشم پشت‌بلوطی و نام انگلیسی Bay-backed Shrike حفظ شود، اما برای نام گونه دیگر، نام سنگ‌چشم دم‌دراز Long-tailed Shrike در اولویت قرار گیرد. افزون بر این، گونه سنگ‌چشم دم‌دراز چندین زیرگونه دارد که در برخی از آنها علاوه بر دمگاه، رنگ پشت و روتنه نیز حنایی است.

 

بنابر این، با توجه به وجود دلایل علمی و منطقی و تداوم پیوسته در اولویت نام اول برای Long-tailed Shrike و نام دوم برای Rufous-backed Shrike، برای هماهنگی بیشتر بین نام فارسی و انگلیسی این گونه، در نام فارسی نیز اولویت اول به سنگ‌چشم دم‌دراز داده شد و نام سنگ‌چشم دمگاه‌حنایی به عنوان نام دوم در نظر گرفته میشود.

 

*****

ثبت چکچک ابلق معمولی با سفیدگرایی در باجگیران در خرداد 1403

ثبت ناهنجاری‌ها در پرندگان ایران

Records of abnormalities in Iranian birds

ثبت چکچک ابلق معمولی با سفیدگرایی در باجگیران در خرداد 1403

Record of Pied Wheatear in Bajgiran in May 2024

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: چکچک ابلق معمولی Oenanthe pleschanka

نوع ناهنجاری: سفیدگرایی

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: باجگیران

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 11 خرداد 1403

پایشگران: بانوان درنا مجاب و حمیده دلیری و آقای حسین محمودیان و سیدمهدی نقیبی

منبع: https://ebird.org/checklist/S178316847

Species: Pied Wheatear Oenanthe pleschanka

Type of aberration: leucism

No. of individuals: One individual

Place of observation: Bajgiran

Province: Khorasan-e Razavi

Date of observation: 31 May 2024

Observers: Dorna Mojab, Hamideh Daliri, Hossein Mahmoudian & Seyed Mahdi Naghibi

Reference: https://ebird.org/checklist/S178316847

ثبت کلاغ ابلق با کم رنگ شدگی در دربادام در خرداد 1403

ثبت ناهنجاری‌ها در پرندگان ایران

Records of abnormalities in Iranian birds

ثبت  کلاغ ابلق با کم رنگ شدگی در دربادام در خرداد 1403

Record of Hooded Crow with dilution in Dorbadam in May 2024

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کلاغ ابلق Corvus corone

نوع ناهنجاری: کم‌رنگ‌شدگی

شمار پرنده: یک فرد

زمان پایش: 11 خرداد 1403

محل پایش: دُربادام

استان: خراسان رضوی

پایشگران: بانوان درنا مجاب و حمیده دلیری و آقایان حسین محمودیان و سیدمهدی نقیبی

منبع: https://ebird.org/checklist/S178312590

Species: Hooded Crow Corvus corone

Type of aberration: Dilution

No. of individuals: One Individual

Place of observation: Dorbadam Protected Area

Province: Khorasan-e Razavi

Date of observation: 31 May 2024

Observers: Dorna Mojab, Hamideh Daliri, Hossein Mahmoudian & Seyed Mahdi Naghibi

Reference: https://ebird.org/checklist/S178312590

ثبت جوجه آوری جغد گوش دراز در شهر بابک در اردیبهشت 1403

ثبت گونه های جوجه‌آور کمیاب ایران

Records of rare breeding birds of Iran

ثبت جوجه آوری جغد گوش دراز در شهر بابک در اردیبهشت 1403

Record of breeding Long-eared Owl in Shahr-e Babak in May 2024

 

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: جغد گوش‌دراز Asio otus

تعداد بالغان، آشیانه، تخم و جوجه: 4 جوجه پروازی

مکان پایش: شهر بابک

استان: کرمان

زمان پایش: 23 اردیبهشت 1403

پایشگران: آقایان مسعود افخمی، محمدصالح عسکری و محمدمهدی کریمیان

شیوۀ گواهی جوجه‌آوری: دیدن جوجۀ پروازی

Species: Long-eared Owl Asio otus

No. of adults, nests, eggs, nestlings: 4 owlets

Place of observation: Shahr-e Babak

Province: Kerman

Date of observation: 12 May 2024

Observers: Masoud Afkhami, MohammadSaleh Askari & MohammadMehdi Karimian

Type of confirmation: Observation of owlet

ثبت چرخ ریسک بلوطی سرسیاه در سید محله در خرداد 1403

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت چرخ ریسک بلوطی سرسیاه در سید محله در خرداد 1403

Record of Black-headed Penduline Tit in Seyed Mahalleh in May 2024

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: چرخ‌ریسک بلوطی سرسیاه Remiz macronyx

شمار پرنده: 2 فرد

مکان پایش: سید محلّه

استان: مازندران

زمان پایش: 1 خرداد 1403

پایشگران: درنا مجاب، بهنام مُلک‌آرایی، میترا گلستانی و سانوآ رشیدیان

Species: Black-headed Penduline Tit Remiz macronyx

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Seyed Mahalleh

Province: Mazandaran

Date of observation: 21 May 2024

Observers: Dorna Mojab, Behnam MolkAraee, Mitra Golestani & Sannoa Rashidian

ثبت چرخ ریسک بلوطی سرسیاه در بابلسر در خرداد 1403

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت چرخ ریسک بلوطی سرسیاه در بابلسر در خرداد 1403

Record of Black-headed Penduline Tit in Babolsar in May 2024

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: چرخ‌ریسک بلوطی سرسیاه Remiz macronyx

شمار پرنده: 3 فرد

مکان پایش: بابلسر-اوجاکسر

استان: مازندران

زمان پایش: 1 خرداد 1403

پایشگران: درنا مجاب، بهنام مُلک‌آرایی، میترا گلستانی و سانوآ رشیدیان

Species: Black-headed Penduline Tit Remiz macronyx

No. of individuals: 3 individuals

Place of observation: Babolsar-Ojaksar

Province: Mazandaran

Date of observation: 21 May 2024

Observers: Dorna Mojab, Behnam MolkAraee, Mitra Golestani & Sannoa Rashidian

تغییر وضعیت گونه کبوتر چشم زرد از نایاب به کمیاب در ایران

تغییر وضعیت گونه کبوتر چشم زرد از نایاب به کمیاب در ایران

Changing status of Yellow-eyed Dove from Rare to Scarce in Iran

 

به‌روزرسانی: 25 خرداد 1403

Last updated: 14 June 2024

 

به آگاهی می‌رساند که با توجه به دریافت چندین گزارش از منطقه شمال شرق کشور برای گونۀ

کبوتر چشم‌زرد (کبوتر خاوری)

Yellow-eyed Dove

Columba eversmanni

در سال‌های گذشته به‌ویژه در سال 1403 در ایران،

این گونه از «فهرست گونه‌های نایاب ایران» به فهرست "پرندگان کمیاب ایران" منتقل می‌شود.

بنابر این، پس از گنجاندن گونۀ "کبوتر چشم‌زرد" در فهرست گونه‌های کمیاب، رکوردهای آن همچنان اعلام خواهد شد.

 

*****

ثبت جوجه آوری جغد گوش دراز در شهرستان خاتم در خرداد 1403

ثبت گونه های جوجه آور کمیاب ایران

Records of rare breeding birds of Iran

ثبت جوجه آوری جغد گوش دراز در شهرستان خاتم در خرداد 1403

Record of breeding Long-eared Owl in Khatam in June 2024

 

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: جغد گوش‌دراز Asio otus

تعداد بالغان، آشیانه، تخم و جوجه: یک جوجه پروازی

مکان پایش: شهرستان خاتم

استان: یزد

زمان پایش: 18 خرداد 1403

پایشگران: آقای حمید دهوئی

شیوۀ گواهی جوجه‌آوری: دیدن جوجۀ پروازی

Species: Long-eared Owl Asio otus

No. of adults, nests, eggs, nestlings: one owlet

Place of observation: Khatam county

Province: Yazd

Date of observation: 7 June 2024

Observers: Hamid Dehoi

Type of confirmation: Observation of owlet

ثبت جوجه آوری چرخ ریسک بلوطی سرسیاه در نوبور در خرداد 1403

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت جوجه آوری چرخ ریسک بلوطی سرسیاه در نوبور در خرداد 1403

Record of breeding Black-headed Penduline Tit in Nooboor in May 2024

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: چرخ ریسک بلوطی سرسیاه Remiz macronyx

شمار پرنده: 6 فرد

مکان پایش: نوبور

استان: مازندران

زمان پایش: 2 خرداد 1403

پایشگر: بانو درنا مجاب، آقای بهنام مُلک‌آرایی و بانوان میترا گلستانی و سانوآ رشیدیان

شیوۀ گواهی جوجه‌آوری: دیدن بالغان و آشیانۀ پویا

منبع: https://ebird.org/checklist/S177778415

Species: Black-headed Penduline Tit Remiz macronyx

No. of individuals: 6 individuals with one ctive nest

Place of observation: Nooboor water reservoir

Province: Mazandaran

Date of observation: 21 May 2024

Observers: Dorna Mojab, Behnam Molkaraee, Mitra Golestani & Sannoa Rashidian

Reference: https://ebird.org/checklist/S177778415

ثبت سنگ چشم دم دراز (دمگاه حنایی) در جنگل جهانبانی در خرداد 1403

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سنگ چشم دم دراز (دمگاه حنایی) در جنگل جهانبانی در خرداد 1403

Record of Long-tailed Shrike in Jahanbani forest in May 2024

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سنگ چشم دم‌دراز (دمگاه‌حنایی) Lanius schach

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: جنگل جهانبانی

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 10 خرداد 1403

پایشگران: درنا مجاب، بهنام مُلک‌آرایی، حمیده دلیری و حسین محمودیان

منبع: https://ebird.org/checklist/S177943872

Species: Long-tailed Shrike Lanius schach

No. of individuals: one individual

Place of observation: Jahanbani forest

Province: Khorasan-e Razavi

Date of observation: 29 May 2024

Observers: Dorna Mojab, Behnam Molkaraee, Hamideh Daliri & Hossein Mahmoudian

Reference: https://ebird.org/checklist/S177943872

 

ثبت سنگ چشم دم دراز (دمگاه حنایی) در امیرآباد در خرداد 1403

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سنگ چشم دم دراز (دمگاه حنایی) در امیرآباد در خرداد 1403

Record of Long-tailed Shrike in Amirabad in May 2024

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سنگ چشم دم‌دراز (دمگاه‌حنایی) Lanius schach

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: امیرآباد

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 9 خرداد 1403

پایشگران: بانو درنا مجاب، آقایان بهنام مُلک‌آرایی، حسین محمودیان و سیدمهدی نقیبی

منبع: https://ebird.org/checklist/S177945195

Species: Long-tailed Shrike Lanius schach

No. of individuals: one individual

Place of observation: Taghiabad

Province: Khorasan-e Razavi

Date of observation: 28 May 2024

Observers: Dorna Mojab, Behnam Molkaraee, Hossein Mahmoudian & Seyed Mahdi Naghibi

Reference: https://ebird.org/checklist/S177945195

ثبت سنگ چشم دم دراز (دمگاه حنایی) در تقی آباد در خرداد 1403

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سنگ چشم دم دراز (دمگاه حنایی) در تقی آباد در خرداد 1403

Record of Long-tailed Shrike in Taghiabad in May 2024

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سنگ چشم دم‌دراز (دمگاه‌حنایی) Lanius schach

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: جاده امیرآباد-تقی‌آباد

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 9 خرداد 1403

پایشگران: بانو درنا مجاب، آقایان بهنام مُلک‌آرایی، حسین محمودیان و سیدمهدی نقیبی

منبع: https://ebird.org/checklist/S177777961

Species: Long-tailed Shrike Lanius schach

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Amirabad-Taghiabad road

Province: Khorasan-e Razavi

Date of observation: 28 May 2024

Observers: Dorna Mojab, Behnam Molkaraee, Hossein Mahmoudian & Seyed Mahdi Naghibi

Reference: https://ebird.org/checklist/S177777961

ثبت دارکوب سیاه در گرگان در خرداد 1403

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت دارکوب سیاه در گرگان در خرداد 1403

Record of Black Woodpecker in Gorgan in June 2024

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: دارکوب سیاه Dryocopus martius

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: گرگان

استان: گلستان

زمان پایش: 20 خرداد 1403

پایشگران: آقای سعید نصرتی

Species: Black Woodpecker Dryocopus martius

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Gorgan

Province: Golestan

Date of observation: 9 June 2024

Observers: Saeed Nosrati

ثبت سهره سیاه بال سفید در گرگان در خرداد 1403

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سهره سیاه بال سفید در گرگان در خرداد 1403

Record of White-winged Grosbeak in Gorgan in June 2024

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سهره سیاه بال‌سفید Mycerobas carnipes

شمار پرنده: 10 فرد

محل پایش: توسکِستان، گرگان

استان: گلستان

زمان پایش: 19 خرداد 1403

پایشگر: آقای سعید نصرتی

Species: White-winged Grosbeak Mycerobas carnipes

No. of individuals: 10 individuals

Place of observation: Tuskestan, Gorgan

Province: Golestan

Date of observation: 8 June 2024

Observers: Saeed Nosrati

مقایسه سسک‌های سبز ایران

مقایسه سسک‌های سبز ایران

Comparison of Green warblers of Iran

 

تهیه و تنظیم: ابوالقاسم خالقی‌زاده

تاریخ تنظیم: 19 خرداد 1403

 

جدول زیر برای تفکیک بهتر دو گونه از سسک‌های سبز ایران همراه با دو گونه/زیرگونه احتمالی یعنی سسک دونواره و سسک قطبی تهیه شده است.

 

نام فارسی	سسک شمالی (قطبی)	سسک سبز بیدی	سسک سبز زیتونی	سسک سبز دونواره
نام علمی	Phylloscopus borealis	Phylloscopus nitidus	Phylloscopus viridanus	Phylloscopus viridanus plumbeitarsus
نام انگلیسی	Arctic Warbler	Green Warbler	Greenish Warbler	Two-barred Warbler
طول بدن	حدود 12.5 سانتیمتر	حدود 10.5 سانتیمتر	حدود 10 سانتیمتر	حدود 10.5 سانتیمتر
طول نوک	نوک دراز	متوسط	متوسط	متوسط
رنگ نوک	فرانوک تیره-فرونوک روشن	فرانوک تیره-فرونوک روشن	فرانوک تیره-فرونوک روشن	فرانوک تیره-فرونوک روشن
نوار ابرویی	نوارابرو با کمی فاصله از پیشانی آغاز می‌شود- نوار ابروی سفید و نازک کشیده تا پسِ سر	نوارابروی زرد و تقریبا پهن	نوار ابروی سفید و کشیده تا پسِ سر- در پشت چشم نوار پهن‌تر- نوار ابرو ایجاد پل پیشانی نازک	نوار ابروی سفید و کشیده تا پسِ سر
خط چشمی	خط چشمی تیره در جلو- نوار تیره کمی پهن در پشت چشم	خط تیره نازک و کشیده	خط چشمی تیره در جلو- نوار تیره پهنتر در پشت چشم	خط چشمی تیره محو در جلو- نوار تیره پهنتر در پشت چشم
حلقه چشمی	نیم‌حلقه سفید نازک در زیر چشم	نیم‌حلقه سفید نازک در زیر چشم	نیم‌حلقه سفید نازک در زیر چشم	نیم‌حلقه سفید نازک در زیر چشم
نوار زیر سبیل	خط بسیار نازک	-	خط نازک محو	خط بسیار نازک محو
گلو و سینه	کنار گلو و سینه خطوط بسیار نازک	گلو و سینه زرد- در نخستین زمستان زیرتنه زرد	کنار گلو و سینه زرد- در نخستین زمستان گلو و سینه زرد	سفید- کنار سینه خطوط پهن محو
زیرتنه	سفید مایل به نخودی	سفید مایل به نخودی	سفید چرکی	سفید چرکی
روتنه	سبز زیتونی	سبز زردفام	خاکستری با رویه سبز زردفام	خاکستری با رویه سبز
روی بال	سبز	سبز زردفام	سبز زیتونی- لبه نازک شاهپرها سفید	سبز- لبه نازک شاهپرها سبز
نوار بال	یک نوار بال سفید نازک بلند و یک نوار سفید دوم نازک و کوتاه	یک نوار بال روشن نازک و بلند- گاهی یک نوار سفید دوم نازک و کوتاه	یک نوار بال سفید نازک- گاهی یک نوار سفید دوم نازک و کوتاه	یک نوار بال سفید پهن و یک نوار سفید دوم کوتاه
بیرون‌زگی شاهپراولیها	دراز	متوسط	کوتاه	کوتاه
دمگاه	سبز زیتونی	سبز روشن	سبز زیتونی	سبز روشن
شاهپرهای دم	بلند	سرِ دم تیره	طول متوسط	طول متوسط
پاها	پاها روشن	پاها روشن	پاها نیمه‌تیره	پاها روشن تا تیره

 

منابع

Porter, R. & Aspinall, S. (2010). Birds of the Middle East. Christopher Helm, London.

Svensson, L. (1999). Collins Bird Guide. HarperCollins Publishers Ltd, London.

 

-----

ثبت قمری خاوری در بیرجند در آبان 1400

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت قمری خاوری در بیرجند در آبان 1400

Record of Oriental Turtle Dove in Birjand in October 2021

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: قمری خاوری Streptopelia orientalis

شمار پرنده: 3 فرد

مکان پایش: بیرجند

استان: خراسان جنوبی

زمان پایش: 6 آبان 1400

پایشگران: آقای غلامرضا سمیعی

شناسایی‌کنندگان: ابوالقاسم خالقی‌زاده، درنا مجاب، آرش حبیبی آزاد، اُسکار کمبل، عبدالرحمن السرحان و هومن درودی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان خراسان جنوبی

Species: Oriental Turtle Dove Streptopelia orientalis

No. of individuals: 3 individuals

Place of observation: Birjand

Province: South Khorasan

Dates of observation: 28 October 2021

Observers: Gholamreza Samiei

Identified by: Abolghasem Khaleghizadeh, Dorna Mojab, Arash Habibi-Azad, Oscar Campbell, Abdulrahman Al-Sirhan & Houman Doroudi

Remarks: The first record of this species for South Khorasan province

ثبت یلوه نوک سبز در گندمان در اردیبهشت 1403

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of rare birds of Iran

ثبت یلوه نوک سبز در گندمان در اردیبهشت 1403

Record of Baillon's Crake in Gandoman in May 2024

 

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: یلوه نوک‌سبز Porzana pusilla

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: گندمان

استان: چهارمحال و بختیاری

زمان پایش: 7 اردیبهشت 1403

پایشگران: آقای امین اخوت و بانو بهار نفیسی

Species: Baillon's Crake Porzana pusilla

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Gandoman

Province: Chahar-Mahal & Bakhtiari

Date of observation: 26 April 2024

Observers: Amin Okhovvat & Bahar Nafisi

ثبت سهره سیاه بال سفید در مشهد در بهمن 1402

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سهره سیاه بال سفید در مشهد در بهمن 1402

Record of White-winged Grosbeak in Mashhad in February 2024

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سهره سیاه بال‌سفید Mycerobas carnipes

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: وکیل آباد، مشهد

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 25 بهمن 1402

پایشگران: آقای اسماعیل باقریان

Species: White-winged Grosbeak Mycerobas carnipes

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Vakil-Abad, Mashhad

Province: Khorasan-e Razavi

Date of observation: 14 February 2024

Observers: Esmaeil Bagherian

مقایسه سسکهای درختی ایران

مقایسه سسکهای درختی ایران

Comparison of Tree warblers of Iran

 

تهیه و تنظیم: ابوالقاسم خالقی‌زاده

تاریخ تنظیم: 18 خرداد 1403

 

جدول زیر برای تفکیک بهتر چهار گونه از سسک‌های درختی ایران تهیه شده است.

 

سسک درختی لیمویی به دلیل داشتن ویژگی‌های برجسته و متفاوت کامل، یعنی رنگ لیمویی زیرتنه، پاهای خاکستری، لبه سفید شاهپرها و بیرون‌زدگی بسیار بلند شاهپراولی‌ها در این جدول نیامده است.

 

نام فارسی	سسک درختی کوچک	سسک درختی زیتونی	سسک درختی هندی	سسک درختی بزرگ
نام علمی	Iduna caligata	Iduna pallida	Iduna rama	Hippolais languida
نام انگلیسی	Booted Warbler	Eastern Olivaceous Warbler	Sykes’s Warbler	Upcher’s Warbler
طول بدن	حدود 11.5 سانتی‌متر	حدود 12.5 سانتی‌متر	حدود 11.5 سانتی‌متر	حدود 14.0 سانتی‌متر
نوک	کوتاه و نوک‌تیز- بن نوک پهن	متوسط	متوسط	دراز و کلفت
رنگ نوک	فرانوک تیره- تُک فرونوک تیره	فرانوک تیره- فرونوک روشن	فرانوک تیره- فرونوک روشن	فرانوک تیره- فرونوک روشن
نوار ابرویی	نوارابروی روشن و کشیده- در بالای نوارابرو با خط مرزی تیره و نازک	نوارابرو تا پشت چشم	نوارابرو تا پشت چشم	نوارابرو تا پشت چشم
خط چشمی	خط نازک	لکه تیره در جلوی چشم	لکه تیره در جلوی چشم و خط نازک در پشت چشم	لکه تیره در جلوی چشم
حلقه چشمی	نیم‌حلقه سفید نازک در زیر چشم	نیم‌حلقه سفید نازک در زیر چشم- نیم‌حلقه روشن پهن در بالای چشم	نیم‌حلقه سفید نازک در زیر چشم	نیم‌حلقه سفید نازک در زیر چشم- نیم‌حلقه روشن پهن در بالای چشم
نوار زیر سبیل	خال‌های خیلی ریز!	ندارد	ندارد	بسیار نازک!
روتنه	قهوه‌ای روشن تا قهوه‌ای خاکستری	قهوه‌ای زیتونی تا خاکستری زیتونی	قهوه‌ای روشن تا قهوه‌ای خاکستری	خاکستری
پهلو	پهلوها نخودی	پهلوها چرکی	-	-
روی بال	-	-	-	لبه شاهپردومیها روشن نمایان و تشکیل یک پنجره روشن
بیرون‌زگی شاهپراولیها	کوتاه	متوسط- نیمی از شاهپرسومیها	کوتاه- یک سوم یا کمتر نسبت به شاهپرسومیها	بلند- کمتر از سه/چهارم شاهپرسومیها
شاهپرهای دم	لبه بیرونی سفید	لبه بیرونی سفید!	لبه بیرونی سفید!	شاهپرهای دم تیره لبه بیرونی سفید!
جابجایی دم	لرزش دم به دو طرف	بالا به پایین بردن دم	لرزش دم- جابجایی دم در همه جهتها	جابجایی دم از دو طرف به سوی پایین
پاها	صورتی گوشتی و انگشتان تیره	گوشتی تیره تا خاکستری	گوشتی	گوشتی تیره تا خاکستری

 

 

منابع

 

Porter, R. & Aspinall, S. (2010). Birds of the Middle East. Christopher Helm, London.

Svensson, L. (1999). Collins Bird Guide. HarperCollins Publishers Ltd, London.

 

-----

ثبت سسک تالابی زیتونی در قم در خرداد 1403

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت سسک تالابی زیتونی در قم در خرداد 1403

Record of Marsh Warbler in Qom in June 2024

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک تالابی زیتونی Acrocephalus palustris

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: قم

استان: قم

زمان پایش: 15 خرداد 1403

پایشگران: آقای موسی مزینانیان

شناسایی‌کنندگان: موسی مزینانیان، ابوالقاسم خالقی‌زاده و کرامت حافظی

Species: Marsh Warbler Acrocephalus palustris

No. of individuals: one individual

Place of observation: Qom

Province: Qom

Dates of observations: 4 June 2024

Observer: Musa Mazinanian

Identified by: Musa Mazinanian, Abolghasem Khaleghizadeh & Keramat Hafezi

مقایسه پیپت‌های درختی، پشت زیتونی و چمنزار

مقایسه پیپت‌های درختی، پشت زیتونی و چمنزار

Comparison of Tree, Olive-backed and Meadow pipits

 

تهیه و تنظیم: ابوالقاسم خالقی زاده

تاریخ تنظیم: 17 خرداد 1403

 

جدول زیر برای تفکیک بهتر سه گونه از پیپت‌های ایران تهیه شده است.

 

نام فارسی	پیپت درختی	پیپت پشت‌زیتونی	پیپت چمنزار (صحرایی)
نام علمی	Anthus trivialis	Anthus hodgsoni	Anthus pratensis
نام انگلیسی	Tree Pipit	Olive-backed Pipit	Meadow Pipit
طول بدن	حدود 15 سانتیمتر	حدود 14.5 سانتیمتر	حدود 14.5 سانتیمتر
طول نوک	کوتاه	کوتاه	متوسط
رنگ نوک	نیم نوک بالایی تیره- نیم نوک پایینی روشن با تُک آن تیره	نیم نوک بالایی تیره- نیم نوک پایینی روشن با تُک آن تیره	نیم نوک بالایی تیره- نیم نوک پایینی روشن سبز با تُک تیره
تارک	قهوه‌ای کمرنگ با راه‌راه تیره نازک	قهوه‌ای کمرنگ با راه‌راه تیره محو	قهوه‌ای کمرنگ با راه‌راه تیره متوسط
حلقه چشمی	نیم‌حلقه سفید در زیر چشم	نیم‌حلقه سفید در زیر چشم	حلقه چشمی سفید
خط چشم تا نوک	خط چشمی نازک- در جلوی چشمها لکه تیره کوتاه	خط تیره کوتاه	خط تیره نازک از بالای نوک تا نزدیک چشمها
نوار ابرویی	در جلوی چشمها نوار روشن تا پیشانی- در بالای چشمها حلقه سفید پهن	در جلوی چشمها نوار نخودی تا نزدیک پیشانی- بالای چشمها نوار سفید پهن- در بالای نوار ابرویی خط سیاه نازک	از بالای چشمها تا نزدیک پیشانی- در بالای چشمها نیم‌حلقه روشن- در ادامه نوار ابرویی دارای خطوط تیره نازک
قطره نوارابرو	دارای قطره نوارابروی روشن	دارای قطره نوارابروی روشن	قطره نوارابرو ندارد
گونه ها	قهوه‌ای خاکی	قهوه‌ای زیتونی- خط سیاه در زیر چشمها	قهوه‌ای روشن- در زیر چشمها نیم حلقه سفید
نوار روشن زیر سبیل	روشن تا نخودی	نخودی  تا نارنجی کمرنگ	روشن تا نخودی
چانه	سفید تا نخودی	روشن تا نخودی	سفید تا روشن
گردن	دو طرف گردن لکه تیره	دو طرف گردن لکه تیره	دو طرف گردن لکه تیره
سینه	نخودی نارنجی با راه راه طولی تیره آشکار	نخودی نارنجی با راه راه طولی تیره آشکار	سفید با راه راه طولی تیره آشکار
شکم	سفید یا روشن	سفید یا روشن	سفید یا روشن
پهلوها	نخودی تا نارنجی با راه راه طولی تیره نازک	نخودی تا نارنجی با راه راه طولی تیره نازک	نخودی تا نارنجی با راه راه طولی تیره کلفت
دمگاه	قهوه‌ای روشن	قهوه‌ای مایل به سبز	قهوه‌ای مایل به نارنجی
زیردم	سفید	سفید	سفید
جبه	قهوه ای کمرنگ با خطوط طولی آشکار	قهوه ای مایل به سبز با خطوط طولی محو	قهوه‌ای روشن با خطوط طولی تیره آشکار
روی بال	پوشپرهای بزرگ تیره با لبه سفید نازک- شاهپرسومیها با لبه روشن	پوشپرهای بزرگ با لبه نخودی- شاهپرسومیها با لبه زیتونی	پوشپرهای بزرگ با لبه سفید نازک- شاهپرسومیها با لبه سفید
پاها	صورتی تا گوشتی- ناخن انگشت عقبی متوسط	صورتی تا گوشتی- ناخن انگشت عقبی متوسط	صورتی تا گوشتی - ناخن انگشت عقبی دراز

 

 

منابع

 

Porter, R. & Aspinall, S. (2010). Birds of the Middle East. Christopher Helm, London.

Svensson, L. (1999). Collins Bird Guide. HarperCollins Publishers Ltd, London.

-----

ثبت زیرگونه دم جنبانک نقابدار در شاهرود در خرداد 1403

ثبت همه رکوردهای زیرگونه‌های کمیاب ایران

All records of rare subspecies of Iran

ثبت زیرگونه دم جنبانک نقابدار در شاهرود در خرداد 1403

Record of Masked Wagtail in Shahrud in May 2024

 

چکیدۀ این ثبت

نام زیرگونه: دم‌جنبانک نقابدار Motacilla alba personata

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: شاهرود

استان: سمنان

زمان پایش: 7 خرداد 1403

پایشگران: بانو درنا مجاب

Subspecies: Masked Wagtail Motacilla alba personata

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Shahrud

Province: Semnan

Date of observation: 27 May 2019

Observers: Dorna Mojab

ثبت جوجه آوری عقاب مارخوار در رومشکان در بهار 1401

ثبت گونه‌های جوجه‌آور کمیاب ایران

Records of rare breeding birds of Iran

ثبت جوجه آوری عقاب مارخوار در رومشکان در بهار 1401

Record of breeding Short-toed Eagle in Rumeshkan in spring 2022

 

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: عقاب مارخوار Circaetus gallicus

تعداد بالغان، آشیانه، تخم و جوجه: بالغان، یک آشیانه با جوجه

مکان پایش: رومشکان

استان: لرستان

زمان پایش: خرداد 1401

پایشگران: آقای وحید امرایی

شیوۀ گواهی جوجه‌آوری: دیدن بالغان، آشیانه و جوجه

Species: Short-toed Eagle Circaetus gallicus

No. of adults, nests, eggs, nestlings: Adults, one nest with nestlings

Place of observation: Rumeshkan

Province: Lorestan

Dates of observation: June 2022

Observers: Vahid Amraei

Type of confirmation: Observation of adults, nest and nestlings

ثبت جوجه آوری اردک بلوطی در تالاب گندمان در مرداد 1401

ثبت گونه‌های جوجه‌آور کمیاب ایران

Records of rare breeding birds of Iran

ثبت جوجه آوری اردک بلوطی در تالاب گندمان در مرداد 1401

Record of breeding Ferruginous Duck in Gandoman in August 2022

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: اردک بلوطی Aythya nyroca

تعداد بالغان، آشیانه، تخم و جوجه: یک والد با 6 جوجه

مکان مشاهده: تالاب گندمان

استان: چهارمحال و بختیاری

زمان پایش: مرداد 1401

پایشگران: آقای روح اله عسگری

شیوۀ گواهی جوجه‌آوری: دیدن والدین به همراه جوجه

Species: Ferruginous Duck Aythya nyroca

No. of adults, nests, eggs, nestlings: One adult with 6 ducklings

Place of observation: Gandoman wetland

Province: Chahar-Mahal & Bakhtiari

Date of observation: August 2022

Observers: Ruhollah Asgari

Type of confirmation: Observation of adult with ducklings

ثبت جوجه آوری اردک ارده ای در گندمان در خرداد 1401

ثبت گونه‌های جوجه‌آور کمیاب ایران

Records of rare breeding birds of Iran

ثبت جوجه آوری اردک ارده ای در گندمان در خرداد 1401

Record of breeding Gadwall in Gandoman in June 2022

 

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: اردک ارده ای Mareca strepera

شمار بالغان، آشیانه، تخم و جوجه: یک ماده و 8 جوجه

مکان پایش: تالاب گندمان

استان: چهارمحال و بختیاری

زمان پایش: 28 خرداد 1401

پایشگران: آقای نوید هرمزی

شیوه گواهی جوجه‌آوری: دیدن جوجه

Species: Gadwall Mareca strepera

No. of adults, nests, eggs, nestlings: one female with 8 ducklings

Place of observation: Gandoman wetland

Province: Chahar-Mahal & Bakhtiari

Dates of observation: 18 June 2022

Observers: Navid Hormozi

Type of confirmation: Observation of ducklings

اولویت کاربرد واژۀ «تیره» بر واژۀ «خانواده» در رده‌بندی پرندگان

اولویت کاربرد واژۀ «تیره» بر واژۀ «خانواده» در رده‌بندی پرندگان

Persian name of Family in Avian Classification

 

به آگاهی می‌رساند یکی از تعارض‌های موجود، کاربرد دو واژۀ «تیره» و «خانواده» برای یک سطح میانی (یعنی Family) در رده‌بندی پرندگان و پستانداران یا به‌طور کلی در جانوران است.

 

دربارۀ کاربرد این دو واژه، چند نکته یادآوری می‌شود:

 

1. با توجه به فارسی بودن هر دو واژه، منعی برای کاربرد هیچ‌یک از آنها وجود ندارد.
2. کاربرد واژۀ «تیره» در رده‌بندی گیاهان، کاملا رایج و غالب است.
3. برای جانوران، به طور عمده واژۀ «خانواده» رایج است.
4. در عین حال، اگر بخواهیم به توصیف یک گروه از جانور از یک گونۀ خاص بپردازیم که دربرگیرندۀ یک جفت از آن همراه با فرزندان آن باشد، از واژۀ خانواده استفاده می‌کنیم. در این صورت، واژۀ «خانواده» هم برای یک سطح از رده‌بندی میانی جانوران به کار خواهد رفت و هم برای یک گروه خاص فردی و جمعیتی به کار می‌رود.
5. در صورت کاربرد واژۀ «تیره» در رده‌بندی جانوران، واژۀ «خانواده» نیز به طور دقیق‌تر برای یک گروه از وابستگان خاص به کار خواهد رفت.
6. فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در رده‌بندی گیاهان و جانوران، برای یک سطح میانی از رده‌بندی، واژۀ «تیره» را برگزیده است.
7. همچنین، در فرهنگ مردم، دو واژه «تیره» و «تبار» با هم و به شکل «تیره و تبار» یا « تبار و تیره»، در یک عبارت رایج هستند.

 

با توجه به مطالب یادشده در بالا، اولویت دادن کاربرد واژۀ «تیره» بر واژۀ «خانواده» به رای‌گیری گذاشته شد. پس رسیدن به اجماع برای اولویت دادن به کاربرد واژۀ «تیره» بر واژۀ «خانواده» در رده‌بندی پرندگان و نیز برای هماهنگی بیشتر در کاربرد واژۀ مناسب در رده‌بندی پرندگان (و جانوران) با گیاهان، ازین پس، در بحث‌های رده‌بندی و آرایه‌شناسی پرندگان برای سطح میانی رده‌بندی، واژۀ «تیره» به کار خواهد رفت.

 

بدین ترتیب، واژۀ «خانواده» نیز برای گروهی خاص از چند فرد که دربرگیرندۀ یک جفت و فرزندان آنها باشد، به کار خواهد رفت.

 

*****

 

ثبت نخستین روز رسیدن سنگ چشم پیشانی سفید به تهران در اردیبهشت 1402

ثبت مهاجرت گونه‌ها

Records of migration of species

ثبت نخستین روز رسیدن سنگ چشم پیشانی سفید به تهران در اردیبهشت 1402

Record of arrival of Masked Shrike to Tehran in May 2023

 

چکیده این ثبت:

نام گونه: سنگ‌چشم پیشانی‌سفید Lanius nubicus

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: شهر تهران

استان: تهران

دوره پایش: از 1 تا 12 اردیبهشت 1402

نخستین روز رسیدن: 12 اردیبهشت 1402

پایشگر: آقای هومن درودی

Species: Masked Shrike Lanius nubicus

No. of individuals: one individual

Monitoring place: Tehran city

Province: Tehran

Monitoring period: from 21 April to 2 May 2023

Arrival date: 2 May 2023

Observers: Houman Doroudi

 

-----

ثبت نخستین روز رسیدن سسک باغی به تهران در اردیبهشت 1402

ثبت مهاجرت گونه‌ها

Records of migration of species

ثبت نخستین روز رسیدن سسک باغی به تهران در اردیبهشت 1402

Record of arrival of Garden Warbler to Tehran in May 2023

 

چکیده این ثبت:

نام گونه: سسک باغی Sylvia borin

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: شهر تهران

استان: تهران

دوره پایش: از 1 تا 14 اردیبهشت 1402

نخستین روز رسیدن: 14 اردیبهشت 1402

پایشگر: آقای هومن درودی

Species: Garden Warbler Sylvia borin

No. of individuals: one individual

Monitoring place: Tehran city

Province: Tehran

Monitoring period: from 21 April to 4 May 2023

Arrival date: 4 May 2023

Observers: Houman Doroudi

 

-----

ثبت نخستین روز رسیدن سسک گلوسفید بزرگ به تهران در فروردین 1402

ثبت مهاجرت گونه‌ها

Records of migration of species

ثبت نخستین روز رسیدن سسک گلوسفید بزرگ به تهران در فروردین 1402

Record of arrival of Common Whitethroat to Tehran in March 2023

 

چکیده این ثبت:

نام گونه: سسک گلوسفید بزرگ Curruca communis

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: شهر تهران

استان: تهران

دوره پایش: از 1 تا 9 فروردین 1402

نخستین روز رسیدن: 9 فروردین 1402

پایشگر: آقای هومن درودی

Species: Common Whitethroat Curruca communis

No. of individuals: one individual

Monitoring place: Tehran city

Province: Tehran

Monitoring period: from 21 to 29 March 2023

Arrival date: 29 March 2023

Observers: Houman Doroudi

 

-----

ثبت نخستین روز رسیدن سسک بیدی معمولی به تهران در فروردین 1402

ثبت مهاجرت گونه‌ها

Records of migration of species

ثبت نخستین روز رسیدن سسک بیدی معمولی به تهران در فروردین 1402

Record of arrival of Willow Warbler to Tehran in March 2023

 

چکیده این ثبت:

نام گونه: سسک بیدی معمولی Phylloscopus trochilus

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: شهر تهران

استان: تهران

دوره پایش: از 1 تا 6 فروردین 1402

نخستین روز رسیدن: 6 فروردین 1402

پایشگر: آقای هومن درودی

Species: Willow Warbler Phylloscopus trochilus

No. of individuals: one individual

Monitoring place: Tehran city

Province: Tehran

Monitoring period: from 21 to 26 March 2023

Arrival date: 26 March 2023

Observers: Houman Doroudi

 

-----

ثبت جوجه آوری اردک سرحنایی در تالاب گندمان در تیر 1401

ثبت گونه‌های جوجه‌آور کمیاب ایران

Records of rare breeding birds of Iran

ثبت جوجه آوری اردک سرحنایی در تالاب گندمان در تیر 1401

Record of breeding Common Pochard in Gandoman in July 2022

 

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: اردک سرحنایی Aythya ferina

شمار بالغان، آشیانه، تخم و جوجه: بالغان و 3 جوجه

مکان پایش: تالاب گندمان

استان: چهارمحال و بختیاری

زمان پایش: تیر 1402

پایشگران: آقای مجید پورهمدانی

شیوۀ گواهی جوجه‌آوری: دیدن والدین به همراه جوجه

Species: Common Pochard Aythya ferina

No. of adults, nests, eggs, nestlings: adults with 3 ducklings

Place of observation: Gandoman wetland

Province: Chahar-Mahal & Bakhtiari

Date of observation: July 2022

Observers: Majid Pourhamedani

Type of confirmation: Observation of adult with duckling

ثبت جوجه آوری اردک سرحنایی در تالاب میقان در تیر 1402

ثبت گونه‌های جوجه‌آور کمیاب ایران

Records of rare breeding birds of Iran

ثبت جوجه آوری اردک سرحنایی در تالاب میقان در تیر 1402

Record of breeding Common Pochard in Meyghan in July 2023

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: اردک سرحنایی Aythya ferina

شمار بالغان، آشیانه، تخم و جوجه: بالغان و ۶ جوجه

مکان پایش: تالاب میقان

استان: مرکزی

زمان پایش: 16 تیر 1402

پایشگران: آقای عمران حاجیان

شیوۀ گواهی جوجه‌آوری: دیدن والدین به همراه جوجه

Species: Common Pochard Aythya ferina

No. of adults, nests, eggs, nestlings: two adults with 6 ducklings

Place of observation: Meyghan wetland

Province: Markazi

Date of observation: 7 July 2023

Observers: Emran Hajian

Type of confirmation: Observation of adult with duckling

جوجه آوری سنگ چشم پشت بلوطی در کهنوج در اردیبهشت 1403

ثبت گونه‌های جوجه‌آور کمیاب ایران

Records of rare breeding birds of Iran

جوجه آوری سنگ چشم پشت بلوطی در کهنوج در اردیبهشت 1403

Report of breeding Bay-backed Shrike in Kahnuj in May 2024

 

چکیدۀ این ثبت:

نام گونه: سنگ‌چشم پشت‌بلوطی Lanius vittatus

شمار آشیانه: یک آشیانه پویا

شمار بالغان، تخم و جوجه: 2 بالغ و یک جوجه در حال تغذیه

مکان پایش: رودخانه زرچین، کهنوج

استان: کرمان

زمان پایش: اردیبهشت 1403

پایشگران: آقای حسین وزیری

شیوۀ گواهی جوجه‌آوری: دیدن آشیانه پویا و جوجه آشیانه‌ای

Species: Bay-backed Shrike Lanius vittatus

No. of nest: one

No. of individuals, eggs, nestlings: 2 adults and one nestling begging food

Place of observation: Zarchin river, Kahnuj

Province: Kerman

Date of observation: May 2024

Observers: Hossein Vaziri

Type of confirmation: Observation of active nest with nestling

ثبت شاه طوطی اسکندر در باغ ارم، شیراز در خرداد 1403

ثبت گونه‌های در حال افزایش در ایران

Records of increasing birds in Iran

ثبت شاه طوطی اسکندر در باغ ارم، شیراز در خرداد 1403

Record of Alexandrine Parakeet in Eram garden, Shiraz in June 2024

 

چکیدۀ این ثبت:

اهمیت گونه: در حال افزایش

نام گونه: شاه‌طوطی اسکندر Psittacula eupatria

شمار پرنده: 2 فرد

محل پایش: باغ ارم، شیراز

استان: فارس

زمان پایش: 15 خرداد 1403

پایشگران: آقایان یاشار فتحی، موسی فتحی و بانو سلما مسلمی

Type of important species: Increasing

Species: Alexandrine Parakeet Psittacula eupatria

No. of individuals: 2 individuals

Place of observation: Eram garden, Shiraz

Province: Fars

Period of observations: 4 June 2024

Observers: Yashar Fathi, Musa Fathi & Salma Moslemi

ثبت سسک سبز بیدی در استان قم

ثبت سسک سبز بیدی در استان قم

Record of Green Warbler in Qom province

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: سسک سبز بیدی Phylloscopus nitidus

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: بوستان علوی، قم

استان: قم

زمان پایش: 19 شهریور 1401

پایشگران: آقایان موسی مزینانیان و سعید نصرتی

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان قم

Species: Green Warbler Phylloscopus nitidus

No. of individuals: one individual

Place of observation: Alavi park, Qom

Province: Qom

Dates of observations: 8 September 2022

Observers: Musa Mazinanian & Saeed Nosrati

Remarks: The first record of this species for Qom province.

ثبت پیغوی بزرگ در تبریز در شهریور 1401

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت پیغوی بزرگ در تبریز در شهریور 1401

Record of Levant Sparrowhawk in Tabriz in September 2022

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: پیغوی بزرگ Accipiter brevipes

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: تبریز

استان: آذربایجان شرقی

زمان پایش: 26 شهریور 1401

پایشگران: آقای ستار شیری

Species: Levant Sparrowhawk Accipiter brevipes

No. of individuals: one individual

Place of observation: Tabriz

Province: Esat Azarbaijan

Period of observations: 17 September 2022

Observers: Sattar Shiri

ثبت عقاب خالدار بزرگ در قم در فروردین 1403

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت عقاب خالدار بزرگ در قم در فروردین 1403

Record of Greater Spotted Eagle in Qom in March 2024

 

چکیدۀ این ثبت

اهمیت گونه: فهرست سرخ جهانی (آسیب‌پذیر)

نام گونه: عقاب خالدار بزرگ Clanga clanga

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: بهشت معصومه، قم

استان: قم

زمان پایش: 22 فروردین 1403

پایشگران: آقای سعید نصرتی

Type of important species: IUCN Redlist (Vu)

Species: Greater Spotted Eagle Clanga clanga

No. of individuals: one individual

Place of observation: Behesht-e Masoumeh, Qom

Province: Qom

Period of observations: 10 April 2024

Observers: Saeed Nosrati

ثبت پرستوی خانگی با سفیدگرایی در قمرود در خرداد 1402

ثبت ناهنجاری‌ها در پرندگان ایران

Records of abnormalities in Iranian birds

ثبت پرستوی خانگی با سفیدگرایی در قمرود در خرداد 1402

Record of Barn Swallow with leucism in Qomrud in May 2023

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: پرستوی خانگی Hirundo rustica

نوع ناهنجاری: سفیدگرایی

شمار پرنده: یک فرد

محل پایش: قمرود

استان: قم

زمان پایش: 9 خرداد 1402

پایشگران: آقای سعید نصرتی

Species: Barn Swallow Hirundo rustica

Type of aberration: leucism

No. of individuals: One individual

Place of observation: Qomrud

Province: Qom

Date of observation: 30 May 2023

Observers: Saeed Nosrati

ثبت کبوتر چشم زرد در مشهد در خرداد 1403

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت کبوتر چشم زرد در مشهد در خرداد 1403

Record of Yellow-eyed Dove in Mashhad in May 2024

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: کبوتر چشم‌زرد Columba eversmanni

شمار پرنده: 6 فرد

محل پایش: مشهد

استان: خراسان رضوی

زمان پایش: 11 خرداد 1403

پایشگران: آقایان سعید میرسعیدی و مهدی مددجو

Species: Yellow-eyed Dove Columba eversmanni

No. of individuals: 6 individuals

Place of observation: Mashhad

Province: Khorasan-e Razavi

Date of observation: 31 May 2024

Birdwatchers: Saeed Mirsaeedi & Mehdi Madadjoo

یادداشتی دربارۀ شیوۀ نوشتن واژۀ جگنزار

یادداشتی دربارۀ شیوۀ نوشتن واژۀ جگنزار

Persian name of Sedge Warbler

 

ابوالقاسم خالقی‌زاده

14 خرداد 1403

 

یکی از گونه‌های پرندگان ایران «سسک جگنزار» است که در میان پرنده‌نگران، پرسش‌هایی دربارۀ شیوۀ جدانویسی یا چسبیده‌نویسی واژۀ «جگنزار» وجود دارد.

 

یکی از نکته‌های ارزشمند دربارۀ شیوۀ نوشتن نام رسمی پرندگان و جانوران، رعایت اصول پایدار دستور زبان فارسی دربارۀ چسبیده‌نویسی و جدانویسی آنها است.

همان‌طور که می‌دانیم، در زبان فارسی پسوند «زار» به واژه‌های پیش از خود می‌چسبد (به‌جز واژه‌های که حرف پایانی آنها «ـه» یا «های غیرملفوظ» باشد مانند لاله‌زار). این شیوه چسبیده‌نویسی را می‌توان در نام فارسی گونه‌هایی که در آنها واژه‌های گندمزار، شالیزار، نیزار، چمنزار (و نیز گلزار) به کار رفته است، دید. باید یادآور شد که در واژۀ «جگنزار» نیز همین شیوه پیروی می‌شود.

 

بنابر این، شیوۀ درست نوشتن نام و واژۀ «جگنزار» به شکل چسبیده است که در نام گونۀ «سسک جگنزار» به کار می‌رود.

 

*****

پرندگان ابروکمند و ابروکشیده در ایران

پرندگان ابروکمند و ابروکشیده در ایران

Iranian birds with long supercilium

 

ابوالقاسم خالقی‌زاده

14 خرداد 1403

 

یکی از ویژگی‌های ریخت‌شناسی در برخی از پرندگان، داشتن نوارابروی کشیده است که در برخی از گونه‌ها دارای خمیدگی است و در چندین گونه انتهای به سوی پسِ‌سر و گردن رو به پایین می‌رود. همین ویژگی می‌تواند به عنوان یکی از کلیدهای برجسته در شناسایی برخی از گونه‌ها به کار رود. اکنون به این ویژگی در گونه‌های پرندگان ایران اشاره می‌کنیم.

 

• پرندگان دارای ابروی کمند

بلدرچین (از گونه‌هایی است که نوارابروی بسیار بلند آن تا کنار گردن ادامه می‌یابد)

خوتکای ابروسفید نر (نوارابروی سفید و پهن آن تا پسِ‌سر ادامه می‌‎یابد)

پیپت نوک‌دراز (نوارابروی سفید آن تا پسِ‌سر ادامه می‌‎یابد)

چکاوک درختی (نوارابروی سفید در پسِ‌سر به هم رسیده و شکل 7 پیدا می‌کنند)

سسک گل (نوارابروی کشیده و زردرنگ)

سسک‌های  ابروزرد و ابروزرد هیوم (نوارابروی کشیده و کمی زردرنگ)

توکای پهلوسرخ (دارای نوارابروی سفید و کشیده تا پسِ‌سر)

چک بوته‌ای (دارای نوارابروی روشن و کشیده تا پسِ‌سر)

صعوه‌های ابروسفید و گلوسیاه (دارای نوارابروی روشن و کشیده تا پسِ‌سر)

پیپت بزرگ (پیپت پادراز) (نوارابروی سفید و پهن تا پسِ‌سر ادامه دارد)

دم‌جنبانک جنگلی (نوارابرو از جلوی چشم‌ها تا پسِ‌سر ادامه می‌یابد)

گنجشک کوهی (نوارابروی پهن و سفید از جلوی چشم‌ها تا پسِ‌سر ادامه می‌یابد)

زردپره‌های  کوهی و راه‌راه (دارای نوارابروی روشن و کشیده تا پسِ‌سر)

خروس‌کلی اجتماعی (دارای نوارابروی سفید و کشیده تا پسِ‌سر)

دم چتری (دارای نوارابروی روشن و کشیده تا پسِ‌سر)

گلوآبی (دارای نوارابروی سفید و کشیده تا پسِ‌سر)

چکچک کردی نر (دارای نوارابروی نازک، سفید و کشیده تا پسِ‌سر)

آبچلیک خالدار پاسبز

 

• پرندگان دارای ابروی کشیده

سسک‌های سبز بیدی و سبز زیتونی

سسک‌های جگنزار و ابروسفید

سسک‌های بیدی و شالیزار

سسک جنبان

سسک چیف‌چاف کوهی

چکچک دشتی و کوهی

چکچک بیابانی

سنگ‌چشم تورانی

سسک جنبان

چکاوک پنجه کوتاه بزرگ

 

*****

ثبت درنای طناز در سیران گولی در شهریور 1401

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت درنای طناز در سیران گولی در شهریور 1401

Record of Demoiselle Crane in Seiran-Goli in September 2022

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: درنای طناز Grus virgo

شمار پرنده: 150 فرد

محل پایش: سیران گولی، نقده

استان: آذربایجان غربی

زمان پایش: 17 شهریور 1401

پایشگران: آقایان صیاد شیخی، حمید جباری و بانو پگاه میرزایی

یادداشت: در پایش 18 شهریور 1401 توسط عزیز عذار، حمید جباری و بانو پگاه میرزایی تنها 5 فرد دیده شد.

Species: Demoiselle Crane Grus virgo

No. of individuals: 150 individuals

Place of observation: Seiran-Goli, Naghadeh

Province: West Azarbaijan

Dates of observations: 7 September 2022

Observers: Sayyad Sheikhi, Hamid Jabbari & Pegah Mirzaei

Remarks: on the following day, 8 September 2022, only 5 individuals were observed by Aziz Ozar, Hamid Jabbari & Pegah Mirzaei.

 

-----

ثبت نخستین روز رسیدن بلبل هزاردستان به سنندج در فروردین 1401

ثبت مهاجرت گونه‌ها

Records of migration of species

ثبت نخستین روز رسیدن بلبل هزاردستان به سنندج در فروردین 1401

Record of arrival of Common Nightingale to Sanandaj in April 2022

 

چکیده این ثبت:

نام گونه: بلبل هزاردستان Luscinia megarhynchos

شمار پرنده: یک فرد

مکان پایش: سنندج

استان: کردستان

دوره پایش: 1 تا 24 فروردین 1401

نخستین روز رسیدن: 24 فروردین 1401

پایشگران: آقای شورش وهابی

Species: Common Nightingale Luscinia megarhynchos

No. of individuals: one individual

Monitoring place: Sanandaj

Province: Kordestan

Monitoring period: 21 March to 13 April 2022

Arrival date of observation: 13 April 2022

Observers: Shoresh Vahabi

 

-----

ثبت گیلانشاه ابروسفید در استان چهارمحال و بختیاری

ثبت گیلانشاه ابروسفید در استان چهارمحال و بختیاری

Record of Whimbrel in Chahar-Mahal & Bakhtiari province

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: گیلانشاه ابروسفید Numenius phaeopus

شمار پرنده: 3 فرد

مکان پایش: تالاب گندمان

استان: چهارمحال و بختیاری

زمان پایش: 1 اردیبهشت 1403

پایشگر: آقای علی بازدار

شناسایی‌کنندگان: کرامت حافظی، سعید نصرتی و ابوالقاسم خالقی‌زاده

یادداشت: نخستین ثبت این گونه برای استان چهارمحال و بختیاری

Species: Whimbrel Numenius phaeopus

No. of individuals: 3 individuals

Place of observation: Gandoman wetland

Province: Chahar-Mahal & Bakhtiari

Date of observation: 20 April 2024

Observers: Ali Bazdar

Identified by: Keramat Hafezi, Saeed Nosrati & Abolghasem Khaleghizadeh

Remarks: The first record of this species for Chahar-Mahal & Bakhtiari province.

ثبت جوجه آوری قمری دم دراز در دزفول در اردیبهشت 1401

ثبت همه رکوردهای پرندگان کمیاب ایران

All records of scarce birds of Iran

ثبت جوجه آوری قمری دم دراز در دزفول  در اردیبهشت 1401

Record of breeding Namaqua Dove in Dezful in May 2022

 

چکیدۀ این ثبت

نام گونه: قمری دم دراز Oena capensis

شمار بالغان، تخم و جوجه: بالغان و یک آشیانۀ پویا با دو جوجه

محل پایش: عباس آباد، دزفول

استان: خوزستان

زمان پایش: 29 اردیبهشت 1401

پایشگران: ابوذر یاوری‌نژاد

شیوه گواهی جوجه آوری: دیدن جوجه آشیانه‌ای

Species: Namaqua Dove Oena capensis

No. of individuals: Active nest with 2 nestlings

Place of observation: Abbas-Abad, Dezful

Province: Khuzestan

Dates of observations: 19 May 2022

Observer: Abuzar Yavarinezhad

Type of breeding confirmation: observation of nestlings